Witamina D

Organizm potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych oraz wielu witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje witamina D3, która pełni szereg istotnych funkcji. Często mówi się o niej, że jest witaminą słońca, ponieważ syntetyzowana jest z cholesterolu pod wpływem promieni słonecznych. Witamina D występuje w wielu produktach spożywczych, a w okresie jesienno-zimowym każdy powinien zadbać o jej suplementację.

Witamina D - co to jest?

Witamina D wbrew pozorom nie jest jedną substancją, ponieważ tworzy ją grupa steroidowych związków chemicznych rozpuszczalnych w tłuszczach. Przeważającą część zapotrzebowania na witaminę D pokrywa tzw. synteza skórna, gdyż związek ten syntetyzowany jest przez skórę pod wpływem promieniowania UVB. Witamina słońca może być także dostarczana w mniejszym stopniu wraz z żywnością. W przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego jej prekursorem jest cholekalcyferol. Z kolei z produktów roślinnych i grzybów, witamina D powstaje z prekursora o nazwie ergokalcyferol.

Prowitamina D umiejscowiona jest w komórkach skóry, z której na skutek działania światła UVB z promieni słonecznych produkowany jest cholekalcyferol, a więc ten sam związek dostarczany organizmowi z produktami pochodzenia zwierzęcego. Substancja ta przekształcana jest dalej przez organizm w kalcytriol, a więc witaminę D3 w aktywnej postaci. To właśnie ona pełni szereg istotnych funkcji w naszym ciele.

Rodzaje witaminy D w organizmie

W skład witaminy D wchodzi wiele związków chemicznych, wśród których najważniejsze dla człowieka są witamina D2 oraz D3. Jak już wspominaliśmy, witamina D2 pozyskiwana jest z produktów pochodzenia roślinnego i grzybów jako ergokalcyferol. Z kolei prekursor witaminy D3 - cholekalcyferol pochodzi z produktów pochodzenia zwierzęcego. Ten związek przetwarzany jest do formy aktywnej dzięki promieniom słonecznym, co stanowi najefektywniejszy szlak pozyskiwania wit. D3 dla organizmu.

Obie formy witaminy D wymagają aktywowania przez wątrobę i nerki, aby przejść do postaci aktywnej biologicznie. Naukowcy podtrzymują, że zarówno witamina D2, jak i D3 wykazują taką samą skuteczność w organizmie. Badania pokazują jednak, że witamina D3 jest skuteczniejsza o 56-87% w podnoszeniu poziomu witaminy D we krwi (w zależności od wybranej metody badawczej). Dodatkowo forma ta może być przechowywana w tkance tłuszczowej aż 3-krotnie efektywniej.

Witamina D - właściwości

Jeszcze do niedawna uważano, że kalcytriol wykazuje działanie zbliżone do hormonów, a jego efekty widoczne są jedynie w komórkach kostnych. Z czasem odkryto, że receptory witaminy D zlokalizowane są w większości komórek naszego ciała. W efekcie działanie witaminy D w organizmie jest znacznie ważniejsze, niż sądzono. Związek ten:

• poprawia odporność organizmu - obniża poziom cytokin prozapalnych oraz zwiększa ilość komórek odpornościowych, zwłaszcza limfocytów T, dzięki czemu pomaga łagodzić stany zapalne, wykazuje działanie ochronne dla kości - bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, zapewniając odpowiedni stosunek wapnia do fosforu, dzięki czemu pomaga zapobiegać demineralizacji kości i ogranicza ryzyko powstawania złamań i osteoporozy,
• ogranicza ryzyko zwyrodnienia układu kostnego,
• wpływa na pracę serca oraz kondycję naczyń krwionośnych - wspiera funkcjonowanie śródbłonka naczyniowego, a także stanowi element profilaktyczny chorób sercowo-naczyniowych, zmniejsza ryzyko cukrzycy - niektóre badania wykazują, że suplementacja witaminą D zmniejsza nawet kilkakrotnie ryzyko powstania problemów z regulacją cukru we krwi,
• może wykazywać działanie przeciwnowotworowe - witamina D wspiera układ odpornościowy w zwalczaniu ognisk nowotworowych, a niedobór witaminy D we krwi często towarzyszy rozwojowi agresywnego guza złośliwego,
• pozwala zapobiegać bólom mięśni (skutkiem niedoboru witaminy D jest mialgia)
• wspiera zachowanie szczupłej sylwetki,
• dba o prawidłowy, zdrowy sen,
• wspiera funkcje regeneracyjne wątroby,
• stanowi element profilaktyki depresji i obniżonego nastroju.

Dodatkowo stosowanie witaminy D jest bardzo istotne u kobiet w ciąży, ponieważ zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń autystycznych u dziecka.

Dawkowanie witaminy D

Niedobór witaminy D w organizmie może powodować szereg dolegliwości nie tylko ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Ze względu na ograniczoną ilość promieni słonecznych w miesiącach jesienno-zimowych, zaleca się jej suplementację w okresie od października do marca.

Zalecane dawkowanie witaminy D uzależnione jest od wieku i stanu fizjologicznego. Wytyczne European Food Safety Authority prezentują się następująco:

• 0-6 miesiąc życia - 400 IU/dobę,
• 6-12 miesiąc życia - 400-600 IU/dobę
• 1-10 rok życia - 600-1000 IU/dobę - u dzieci z otyłością zalecana jest suplementacja w dawce 1600-4000 IU/dobę w zależności od stopnia otyłości,
• 11-18 rok życia - 800-2000 IU/dobę - u nastolatków z otyłością zalecana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości,
• 19-65 rok życia - 2000 IU/dobę - u dorosłych z otyłością zalecana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości,
• > 65 rok życia - 2000-4000 IU/dobę - u seniorów z otyłością zalecana jest suplementacja w dawce 4000-8000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości,
• kobiety w ciąży - 2000 IU/dobę.

Niedobór witaminy D w organizmie

Zbyt niski poziom witaminy D3 w organizmie zazwyczaj pojawia się w przypadku nieprawidłowo zbilansowanej diety oraz braku ekspozycji skóry na promienie słoneczne w sezonie wiosenno-letnim. Tymczasem badania pokazują, że wystarczy już 20 minut dziennie na świeżym powietrzu, aby organizm wyprodukował odpowiedni poziom witaminy D we krwi. To właśnie dlatego nazywana jest ona witaminą słońca. Warto jednak mieć na uwadze, że w różnych regionach świata panują różne warunki atmosferyczne, a tym samym zmienia się nasłonecznienie.

Aby uniknąć niedoboru witaminy D w organizmie, warto zadbać o jej suplementację w okresie jesienno-zimowym lub przez cały rok przy niskiej ekspozycji na światło UVB. Odpowiednie preparaty znajdziesz w naszej ofercie. Niedobory witaminy D3 mogą objawiać się jako:

• krzywica u dzieci i młodzieży,
• rozmiękanie kości i osteoporoza,
• częste złamania,
• skrzywienia i zwyrodnienia układu kostnego,
• bóle kostno-mięśniowe,
• choroby przyzębia,
• biegunka,
• utrata apetytu,
• bezsenność,
• zaburzenia widzenia,
• pieczenie w jamie ustnej i gardle.

Nadmiar witaminy D w organizmie

Mimo że niedobory witaminy D pojawiają się znacznie częściej, to składnik ten można również przedawkować. Ma to zazwyczaj miejsce, kiedy związek pozyskiwany jest ze wszystkich możliwych źródeł jednocześnie, a więc z diety bogatej w witaminę D, częstej ekspozycji na promienie słoneczne oraz suplementacji. Warto jednak pamiętać, że o przedawkowaniu witaminy D mówimy, kiedy jej codzienna dawka wynosi około 100 000 UI. Tymczasem standardowe dzienne zapotrzebowanie na witaminę D u osoby dorosłej to około 2000-8000 IU/dobę.

Wśród objawów przedawkowania witaminy D znajdują się:

• osłabienie organizmu,
• brak apetytu,
• nudności,
• zaburzenia pracy serca,
• zaburzenia funkcjonowania nerek,
• zaburzenia układu nerwowego,
• kamica pęcherzyka żółciowego.

Występowanie wit. D w produktach spożywczych

Odpowiednio zbilansowana dieta to ważny element profilaktyki niedoborów witaminy D. Warto jednak pamiętać, że produkty spożywcze są w stanie pokryć maksymalnie 20% dziennego zapotrzebowania organizmu na ten związek.

Wśród najlepszych źródeł pokarmowych witaminy D znajdują się produkty pochodzenia zwierzęcego, a zwłaszcza tłuste ryby morskie. Innym cennym źródłem są jaja, wątróbka, mięso czerwone oraz drobiowe. Jednocześnie warto mieć na uwadze, że witamina D zaliczana jest do grypy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego warto komponować posiłki zawierające wybrane produkty oraz ten składnik.

Witamina D - zastosowanie

Według zaleceń GIS przedstawionych w 2019 roku witamina D powinna być suplementowana w okresie od października do marca we wszystkich grupach wiekowych. Zalecane dawki zostały przedstawione powyżej. Ze względu na jej rozpuszczalność w tłuszczach, odpowiednią ilość witaminy należy przyjmować wraz z posiłkiem lub do 15 minut po jego spożyciu.

Witamina D - przeciwwskazania

Suplementy diety w postaci kapsułek lub kropli zawierające witaminę D posiadają też przeciwwskazania. Zaliczyć do nich należy zwłaszcza nadwrażliwość lub uczulenie na którykolwiek składnik z wybranego preparatu oraz łączenie z dietą bogatą w witaminę D.

Stosowanie suplementacji nie jest zalecane u osób z:

• wapniową kamicą nerkową,
• niewydolnością nerek,
• nieaktywną hydroksylazą cholekalcyferolu w wątrobie i nerkach.

Suplement diety z witaminą D może też wchodzić z interakcję z lekami zawierającymi magnez, glikozydy naparstnicy, z lekami przeciwpadaczkowymi, tiazydami, ryfampicyną oraz parafiną ciekłą.

Witamina D - jaka najlepsza?

Witamina D w formie suplementu diety dostępna jest w sprzedaży w formie wygodnych w użyciu kapsułek lub kropelek. W naszym sklepie znajdziesz preparaty zawierające różne dawki witaminy D3, dzięki czemu z łatwością dobierzesz preparat dopasowany do swojego zapotrzebowania na ten składnik.

Z czym łączyć witaminę D?

Zdaniem naukowców odpowiednią dawkę witaminy D warto połączyć z magnezem, który ułatwia jej wchłanianie do przewodu pokarmowego oraz jest ważnym składnikiem dla układu nerwowego. W naszej ofercie znajdziesz także preparaty zawierające witaminę D i K2. Takie połączenie skutecznie chroni przed osteoporozą, a także wspiera zachowanie zdrowych kości i zębów.

Szeroki wybór witamin D w Vitashop

Odpowiedni poziom witaminy D we krwi wpływa na prawidłowe funkcjonowanie niemalże całego organizmu. W trosce o dobro naszych Klientów przygotowaliśmy sprawdzone i bezpieczne preparaty, które pozwolą Ci zachować zdrowie i dobre samopoczucie niezależnie od pory roku. Sprawdź naszą ofertę i wybierz preparat witaminy D dopasowany do swoich potrzeb!

Źródła:

• Rusińska A., Płudowski P. i wsp., Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland—Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies—2018 Update, Front. Endocrinol., 31 May 2018
• Anastassios G. Pittas, M.D. i wsp., Vitamin D Supplementation and Prevention of Type 2 Diabetes, N Engl J Med 2019; 381:520-530 GIS, Uchwała nr 4/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety z dnia 22 maja 2019 r. w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki witaminy D w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety