Słodziki - zamienniki cukru

Słodki smak zazwyczaj kojarzony jest z cukrami prostymi, takimi jak glukoza, fruktoza lub sacharoza. Wiele mówi się o ich ograniczeniu, dlatego często szukamy zdrowszych zamienników. Na szczęście istnieje wiele innych substancji, które dają słodycz. Na szczególną uwagę zasługują słodziki naturalne, których stosowanie jest bezpieczne dla organizmu. Stewia, erytrytol czy ksylitol to zaledwie kilka przykładów słodzików, które znajdziesz w ofercie naszego sklepu.

Substancje słodzące (słodziki) - co to jest?

Słodziki to zamienniki cukru. Bardzo często są one mniej kaloryczne od zwykłego cukru, a jednocześnie mają słodszy smak. Słodziki można podzielić na dwa rodzaje:

• intensywne substancje słodzące,

• poliole.

Intensywne substancje słodzące są słodsze od cukru (sacharozy). Mogą mieć one zarówno pochodzenie naturalne, jak i syntetyczne. Naturalny słodzik otrzymywany jest z roślin, natomiast syntetyczne i półsyntetyczne substancje słodzące pozyskiwane są na drodze syntezy chemicznej. Wiele składników z tej grupy jest odporna na wysoką temperaturę, jednak charakteryzują się nieprzyjemnym metalicznym zapachem i gorzkim smakiem. Przykładami intensywnych substancji słodzących są: popularny aspartam (E951), acesulfam K (E950) czy sacharyna (E954).

Natomiast poliole to naturalne substancje słodzące - tzw. alkohole cukrowe. Dzięki swoim właściwościom zapobiegają one powstawaniu próchnicy zębów. Co istotne, mają one mniej kalorii i niższy indeks glikemiczny oraz tradycyjnego cukru. Dzięki temu po spożyciu nie podnoszą gwałtownie poziomu glukozy we krwi. Najpopularniejsze poliole to:

• sorbitol (E420), 

• mannitol (E421), 

• izomalt (E953), 

• maltitol (E965), 

• laktitol (E966), 

• ksylitol (E967), 

• erytrytol (E968). 

Słodziki wykorzystywane są powszechnie podczas produkcji żywności. Można je znaleźć między innymi w słodkich napojach, musztardach, sosach, dżemach, wyrobach cukierniczych oraz produktach dietetycznych dedykowanych osobom odchudzającym się.

Właściwości i kaloryczność słodzików

Słodziki są często stosowane jako zamienniki cukru. Wiele z nich jest jednak słodsze od cukru, a jednocześnie można je zaklasyfikować do grupy produktów niskokalorycznych. Przykładowo taumatyna jest aż 2000-2500 razy słodsza od sacharozy. Dzięki temu w produkcji żywności można zastosować mniej substancji słodzącej, aby uzyskać pożądany smak.

Niektóre substytuty cukru nie są metabolizowane przez organizm człowieka, np. sacharyna. W efekcie dostarczają jedynie doznań smakowych, a następnie są wydalane poprzez układ trawienny z organizmu. W przemyśle spożywczym wykorzystuje się je do produkcji dietetycznych napojów i żywności, ponieważ dostarczają zero kalorii.

Naturalne słodziki są w większości przypadków bezpieczne dla naszego organizmu. Warto jednak pamiętać, aby nie przekraczać zalecanej dziennej ilości zamienników cukru. Ważną zaletą słodzików pochodzenia naturalnego jest ich niski indeks glikemiczny. Dzięki temu po spożyciu nie powodują gwałtownego wyrzutu glukozy do krwi. Ma to szczególne znaczenie dla cukrzyków, ale również osób stosujących zdrową i prawidłowo zbilansowaną dietę. Jednocześnie warto pamiętać, aby w codziennym żywieniu nie stosować słodzików syntetycznych, które mogą dawać negatywne skutki uboczne dla organizmu.

Słodziki naturalne - co wybrać?

Naturalne słodziki mogą z powodzeniem zastępować cukier trzcinowy oraz być zamiennikiem tradycyjnego, białego cukru. Poniżej przedstawiamy znane substytuty cukru, które można znaleźć w ofercie naszego sklepu. Warto zapoznać się z ich właściwościami, ponieważ w niektórych przypadkach słodki smak to nie wszystko, co mogą nam zaoferować.

Stewia

Stewia jest jednym z najpopularniejszych naturalnych słodzików, któremu słodyczy nadają glikozydy stewiolowe. Ich wyjątkowe właściwości sprawiają, że w skoncentrowanej postaci jest ona nawet 300 razy słodsza niż tradycyjny cukier. W sprzedaży można ją spotkać w postaci proszku, kapsułek, płynu oraz suszonych liści.

Co istotne, stewia nie podnosi poziomu cukru we krwi, nie powoduje próchnicy zębów oraz nie ma kalorii. Naturalny słodzik stewia ma także wiele właściwości zdrowotnych i leczniczych. Indianie z Ameryki Południowej chętnie wykorzystywali ją jako środek wspierający prawidłową pracę serca, lek na nadwagę i otyłość, zgagę oraz nadciśnienie. Z kolei paragwajska i brazylijska medycyna uznaje stewię za skuteczny środek moczopędny, wzmacniający oraz regulujący ciśnienie tętnicze krwi. Słodzik stewia może usuwać objawy zmęczenia oraz zwiększać tolerancję glukozy w organizmie.

Słodziki naturalne nie są jednak bez wad. W przypadku stewii jest to smak różniący się od cukru. W związku z tym napoje i dania posłodzone stewią mają delikatnie ziołowy posmak. Dla wielu osób nie stanowi to przeszkody, dlatego uznają, że naturalny słodzik stewia nadaje nowy, indywidualny smak potrawom. W wielu przypadkach wystarczy ich spróbować kilka razy, aby w pełni zaakceptować roślinny posmak.

Erytrytol

Słodziki zawierające erytrytol uznawane są często za najlepsze zamienniki cukru. Erytrytol jest alkoholem cukrowym, który naturalnie występuje w wielu owocach, takich jak winogrona, gruszki czy melony. W przemyśle spożywczym pozyskiwany jest w procesie fermentacji, a następnie izolowany w procesie filtracji, krystalizacji oraz suszenia. Technologia produkcji jest w pełni bezpieczna i nie powoduje skutków ubocznych dla zdrowia. Erytrytol bardzo często zastępuje cukier brązowy w dietetycznych wypiekach oraz deserach.

Erytrytol ma niski indeks glikemiczny oraz nie zawiera kalorii, dlatego jest słodzkiem polecanym dla cukrzyków. Produkt może poprawiać elastyczność tętnic u osób chorych na cukrzycę oraz zwiększać przepływ krwi przez naczynia włosowate. Co ważne, erytrytol jest w pełni neutralny dla zębów i układu pokarmowego. Jego zaletą jest smak zbliżony do tradycyjnego cukru, jednak ma on blisko 20 proc. mniej słodyczy.

Inulina

Naturalne słodziki to grupa produktów, które obejmują również inulinę - wielocukier składający się z cząsteczek glukozy i fruktozy. Produkt ten nie jest trawiony przez przewód pokarmowy człowieka, dlatego może być traktowany jako źródło błonnika pokarmowego w codziennej diecie. Inulina występuje naturalnie w bulwach cykorii, topinamburu (z nich pozyskuje ją przemysł spożywczy), mniszka lekarskiego, łopianu i karczocha. Niewielkie ilości występują też w cebuli, czosnku, porze, szparagach oraz w bananach.

Inulina jest niskokaloryczna i ma ok. 150 kcal na 100 g produktu. Wyróżnia ją delikatna słodycz, która jest blisko 10 razy mniej słodsza od sacharozy. Ze względu na właściwości żelujące, zagęszczające, stabilizujące i strukturotwórcze inulina może zastępować w potrawach tłuszcz. Dzięki temu pozwala znacznie obniżyć ich kaloryczność.

Ksylitol

To źródło słodkiego smaku pochodzące z cukru brzozowego. Ksylitol podobnie jak erytrytol zaliczany jest do alkoholi cukrowych, jednak ma nieco wyższy indeks glikemiczny. Mimo to również powoli podnosi poziom glukozy we krwi, dzięki czemu organizm odczuwa głód zdecydowanie później. Produkt ma blisko 40 proc. mniej kalorii od tradycyjnego cukru. Jako składnik naturalny ma jednak liczne właściwości zdrowotne.

Ksylitol działa przeciwgrzybiczo oraz bakteriobójczo, dlatego może zapobiegać powstawaniu próchnicy zębów. Jego cechą szczególną jest zwiększanie wchłaniania wapnia z pożywienia, dlatego doskonale sprawdzi się u osób chorych na osteoporozę.

Ważne, aby pamiętać, że ksylitol nie powinien być spożywany bez ograniczeń. Stosowany w czystej postaci lub w produktach spożywczych może podrażniać układ pokarmowy. Zalecana dzienna dawka tego słodzika nie powinna przekraczać 3 łyżeczek.

Maltitol

Zaliczany jest to alkoholi cukrowych, podobnie jak inne rodzaje słodzików - sorbitol, ksylitol i erytrytol. Produkt powstaje z naturalnych ziaren zbóż - zwłaszcza kukurydzy. Jego smak jest zbliżony do cukru. Co istotne, maltitol nie zmienia swojego aromatu pod wpływem wysokiej temperatury, jak np. aspartam czy sacharyny. Może więc być stosowany do gotowania i pieczenia - zwłaszcza ciast.

Maltitol jest porównywalny pod względem słodkiego smaku do tradycyjnego cukru, dlatego należy go stosować w takich samych proporcjach. Ma on jednak o połowę mniej kalorii i nie powoduje próchnicy zębów. Słodzenie substancjami słodzącymi na bazie maltitolu polecane jest osobom chorym na celiakię oraz borykającym się z nietolerancją laktozy. Produkt może być stosowany u cukrzyków, osób odchudzających się oraz na diecie bezglutenowej.

Słodziki - wskazania i przeciwwskazania

Wykorzystywanie słodzików do słodzenia napojów i potraw to metoda, aby zastąpić tradycyjny cukier, który nie tylko jest wysokokaloryczny, ale również ma wysoki indeks glikemiczny i powoduje próchnicę. Słodziki wpływają na organizm w nieco inny sposób - mają niewiele kalorii, nie powodują gwałtownego wyrzutu glukozy do krwi oraz są bezpieczne dla zębów. Ważne jednak, aby zarówno osoby chore, jak i zdrowe stosowały słodziki w racjonalnych ilościach. Zamienniki cukru polecane są w szczególności cukrzykom oraz osobom dbającym o linię.

Warto pamiętać, że osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego powinny zrezygnować z ksylitolu. Można go zastąpić erytrytolem, który nie powoduje dolegliwości żołądkowych. Ze słodzików na bazie sacharyny powinny natomiast zrezygnować kobiety w ciąży.

Jakie słodziki stosować?

Wiele osób zadaje sobie pytanie "który słodzik najzdrowszy?". Podczas wyboru warto kierować się nie tylko właściwościami zdrowotnymi, ale również planowanym zastosowaniem. Do pieczenia najlepiej sprawdzi się erytrytol oraz stewia. Dodatkowo erytrytol czy ksylitol mają neutralny smak, dlatego sprawdzą się do słodzenia herbaty, kawy oraz innych napojów. Wszystkie potrzebne produkty wraz z zaleceniami do ich stosowania znajdziesz w naszej ofercie.

Szeroki wybór słodzików i zamienników cukru w Vitashop

Naturalne słodziki to sposób na domowe słodkości bez użycia cukru. W naszej ofercie znajdziesz substancje słodzące znanych producentów, dzięki czemu możesz zadbać o swoje zdrowie i dobre samopoczucie. Dostępne produkty to doskonały wybór dla diabetyków i osób borykających się z problemem otyłości lub nadwagi, którym trudno zrezygnować ze stosowania cukru. Dobry słodzik możesz dodać do kawy, herbaty, koktajlu, deserów oraz wypieków. Przekonaj się, że słodkie nie zawsze znaczy wysokokaloryczne!

Źródła:

1. M. B. Azad, A. M. Abou-Setta, B. F. Chauhan i in., Nonnutritive sweeteners and cardiometabolic health: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies, CMAJ, 189(28), 2017

2. J. E. Nettletona, R. A. Reimer, J. Shearer, Reshaping the gut microbiota: Impact of low calorie sweeteners and the link to insulin resistance?, Physiology & Behavior, nr 164, 2016